Í sekstiárunum í farnu øld fór Tórshavnar Skipasmiðja undir at smíða eitt farmaskip, byggino. 12, sum eitt felag á Glyvrum hevði kontraherað. Pápi mín var stigtakari, ein av eigarunum og hann skuldi føra hendan nýbygningin, sum var ein ovurstór verkætlan fyri eigararnar og ikki minst fyri eina lutfalsliga lítla skipasmiðju. Úrslitið vignaðist kortini. Væl. Í august mánaða í 1968 var skipsdópur, og í skírnini fekk skipið navnið “Norðvíkingur”. Um hetta mundið gera pápi mín og Jens Petur Arge, annar av stjórunum í Skipafelagnum Føroyar, sáttmála um, at skipið skal setast í sigling á klassisku farleiðini hjá Skipafelagnum – millum Føroyar og Skandinaviu - við onkrum avstingara til DDR við sildatunnum. Teir sigldu í nøkur ár rutuna saman við Bliki, har ið hin kendi vestmenningurin Árni Dam var skipari.
Nakað av manningini var sett, men dekkið var ikki mannað. Hetta var tíðin, eftir at Skipafelagið hevði selt “Tjaldur” til Kili, og ístaðin hevði ognað sær gamla damparan “Astreu”, - smíðað í Finnlandi í 1941. Skipið varð skrásett í Panama, og tað gekk yvirhøvur illa í hond við rakstrinum. Pápi mín spurdi Jens Petur, um hann átti tveir góðar menn at lata sær, tað var umráðandi at teir vóru úrmælingar, og hann vísti á hin 28 ára gamla Jóhannes Arna Joensen og hin 15 ára gamla Brynjálv Jensen úr Sumba, og komnir av “Astreu/Tjaldur” mynstraðu teir umborð hin 24. oktober 1968, táið skipið var sjóklárt at fara av Havnini á fyrsta sinni. Hetta var stríggin sigling. Hetta var tíðin, tá siglt var bay av bay í Føroyum, og so hvørt sum farmurin kvinkaði uppeftir, vaks dekslastin og umframt alt vanligt arbeiði á dekkinum ráddi um at tryggja farmin, tá hesar havleiðir kunnu vera ágangandi - serliga á vetrartíð. Skiparin tók seinri mangan til, hvussu heppin hann hevði verið, at júst hesir báðir mannaðu dekk hansara frá byrjan, sum ávikavíst matrósur og deksdrongur. Tiknir úr leikum. Ágrýtnir, sterkir og úthaldnir – teir spardu seg ikki, og koyggjan var ikki fyrsta raðfestingin.
Um dagarnar frætti eg, at foldarlívið av álvara var farið at styttast hjá Jóhannesi Arne, og hósdagin, í vikuni sum fór, komu tey tungu boðini um lívlátið og í dag verður hann borin út til gravarmúlan úr Adventistaskirkjuni. Hann kom inn í heimin á Viðareiði hin 16. juli í 1940 og var 81 ára gamal, nú hann legði árarnar inn fyri seinasu ferð í foldarlívinum. Sum vit lesa í Sálmunum: “Sjúti ár er æviskeið várt, og um mikil er megin áttati ár, og teirra dýrd er bert sút og møði, tí tíðin rennur, og vit fljúgva avstað.”
##med2##
Hann var uppkallaður eftir abbanum Jóannesi í Innistovu á Viðareiði. Jóannes lat trímastraðu skonnartina “Sjey Systkin” smíða í Nykøbing Mors í 1931. Millum manna varð hon rópt “Adventistaskonnartin”. Seinri var hon seld til Vágs, og fekk navnið “Polarbjørnin”. Á sumri í 1942 var hon søkt av týskum flogfari 180 fjórðingar vestur úr Føroyum. Henry, pápi Jóhannes Arna, førdi “Sjey Systkin” og skipini “Galatheu”, “Verdandi” og “Gulldrang”. Mamman var úr Sumba, av Jensen slagnum, og eftir at hava búð í Tórshavn eitt skifti, fluttu tey niður til Danmarkar at búgva. Dastið av uppvøkstrinum helt Jóhannes Arne til í høvuðsstaðnum, kendi Havnina og havnardreingir og spældi bólt við B36, seinri búsettist hann eisini á flatlondum, har hann giftist og fekk tvíburðarnar Jan og Kim. Tey seinru nógvu árini hevur hann aftur verið ein býarmynd í Havnini – onkursvegna hóskaði hann betri til lívið í oyggjunum heldur enn á flatlondum.
Okkara vegir gingu saman í tí margháttliga árinum 1968 – tá var eg 12-13 ára gamal. Var ein fríløta í skúlanum, lá leiðin umborð, og har kom eg undir veingjabreiði hansara, sum var fulltikin í øllum brigdum og brøgdum umborð á skipi. Hann dugdi alt, og onkursvegna kendist tað sum var lívið sum matrósur eitt kall fyri hann. Sum Magnus Dam Jacobsen tekur til um Ulf Larsen, - evnini vóru at síggja tættirnar í sjálvum sær – sjálvur at flætta sær togendar og spleisingar. Hann hevði verið til fiskiskap og í nógv ár var hann ein av álitismonnunum á dekkinum umborð á Tjaldrinum, sum var selt til Kili. Ein betri lærumeistara kundi ein ungur drongur neyvan fingið – og kann eg yvirhøvur brúkast til nakað, so er hann ein av teimum, sum hevur verið mær dyggastur í kálvføðingini. Tað vóru júst 10 ár ímillum pápa mín og Jóhannes Arna, og teir sigldu saman – við ymsum skipum - heilt fram til tann dagin hin eldri legðist partvíst uppi, eftir at hava keypt sítt egna virki, Runavíkar Frostgoymslu, á bryggjuni í Heiðunum. Eftir tað var eg so heppin, at hann helt fram undir mínari leiðslu, og tað var ongantíð ein trupulleiki, at maðurin, sum hevði havt ræði á mær sum tannáringur, nú skuldi gerast mín álitismaður á dekkinum. Hann kendi sína plasering – sína ódn - og var tilvitaður um neyðuga agan, ið skal til, um ein skipsmanning skal virka optimalt líkamikið hvussu víkur og vendir.
Maðurin, sum í dag verður borin út úr Adventistakirkjuni, var ein harður hálsur, onki beit á honum. Onkuntíð hildu vit í skemti fyri, at hann hevði kópahúð. Árini í grønlandssiglingini, í nógvum kulda og kavaroki, gjørdu honum ikki mun. Í ringum sýni gingu vit onkuntíð vakt frammi í gron og snoddaðu eftir vandum, ísflakum og fjøllum, snýstu rakdroparnar út í myrku, slavnu og køldu náttina, brúgvin var lá, og radararnir ikki av sama kalibri sum nú á døgum. Tá gekk svenska snúseskjan títt fyri at fløva andaleiðirnar. Tað er í strævnum løtum og andróðri at evnini í einum manni verða avdúkað, sum bretar plaga taka til – in a calm sea every man is a pilot – og sannast má, at Jóhannes Arne var ein fulltikin álitismaður á skipsdekki.
Onki lív er so væl programmerað, at hóttafall ikki kann koma á. Einaferð lógu teir í Boston í Massachusetts og skipaðu flak upp frá føroyskum flakavirkjum. Stórur munur er á flóð og fjøru um hesar leiðir, og tann eina dagin var hann so áhælsin, at hann fór niður ímillum skip og bryggju og varð lívshættisliga skaddur. Kroppurin skrædnaði frá miðjuni upp ímóti bringuni. Á einum sera framkomnum sjúkrahúsi í býnum var onki lívstekin at hóma í fleiri sólarringar, dystin lærdu læknarnir høvdu mist vónina, men brádliga kom lív so smátt í skíggjarnar, grafarnir lyftu seg spakuliga upp frá X-aksanum, og hann vendi spakuliga aftur til lívið. Tað tók honum nakrar mánaðir at koma fyri seg aftur – men hendingin forðaði ikki fyri at hann vendi aftur til gerningin sum matrósur, táið ein tíð var fráliðin.
Nú eru bara tey góðu minnini eftir. Løturnar, - táið tú lærdi meg at knýta knútar, at flætta togendar, at fáa ein bátsmansstól at hanga og at spleisa wire. Vísti mær á Jens Kusk Jensen sum góðan vegvísara, tá onkur fríløta var í heinta. Og tær løttu løturnar við bryggju, tá friður onkuntíð valdaði, og tað eina høgliga løtu bar til at fáa sær ein ráka upp í nevið. Heldur ikki tað forðaði fyri, at tørna varð til, tá tann tíðin var komin. Svøvnurin var ikki altíð so nógvur, sum abbi mín plagdi taka til, hann kann goymast til ellina, táið so lítið annað av skilagóðum er at taka sær fyri.
Taki neyvan munnin ov fullan, tá eg staðfesti, vegna allar tínar skipsfelagar gjøgnum árini, at ein veruligur álitismaður á sjógvi er farin um sýnina heim í tær himnesku tjaldbúðir. Ein maður sum royndist, sum ongantíð sveik, heldur ikki táið mest stóð á, og tað onkuntíð stóð um neppingina á markinum millum lív og deyða.
Vegna mammu, systkin míni og fjølskylduna alla, takki eg tær fyri drúgvan og hollan vinskap, við ynskinum um, at hin Almáttugi gevur tær eina uppiborna blíða viðferð, nú tíðin hesumegin var runnin. Tikin úr leikum var tú – hvíl nú í friði.
